6 mei 2024: En nu? De mens als bedreigde diersoort

De Internationale School voor Wijsbegeerte organiseert een cursus van een week over klimaatfilosofie.

We leven in het antropoceen: het klimatologische tijdperk waarin de mens het klimaat en de omstandigheden van het leven op aarde bepaalt. Maar dat we het klimaat bepalen, wil zeker niet zeggen dat we de zaak onder controle hebben. Sterker nog: de zaak loopt gruwelijk uit de hand. Als we zo doorgaan, hebben we binnen afzienbare tijd het klimaat op aarde onleefbaar gemaakt voor onszelf en miljoenen andere soorten. Wat nu? Kunnen filosofen perspectief bieden in deze crisis? Kunnen we hopen op een overgang naar het symbioceen, een tijdperk van symbiose tussen mens en natuur? Of moeten we onze eigen uitsterfelijkheid onder ogen gaan zien?

Op de eerste dag mag ik komen vertellen over de hoop die ik meen dat we met elkaar kunnen omarmen als we ons realiseren dat er een hele waaier aan mentaliteitsveranderingen mogelijk is.

We kúnnen veranderen. We kunnen de controle loslaten, accepteren dat we die nooit gehad hebben. We kunnen vertrouwen, toegewijd en gastvrij zijn, onszelf zien als debutanten en onze eigen onwetendheid naar voren schuiven als een intellectuele deugd.

24 april 2024: Empowering beginners

The Teaching and Learning Centre of Wageningen University & Research organizes its yearly Education Day and they’ve asked me to open the day with a keynote. This year’s theme of the day is Educating responsible changemakers, and for me this resonates with the central theme of my new book En nu? which is the transition from ruler to beginner.

The Anthropocene requires humankind to reconsider its attitude towards the planet. Instead of thinking of ourselves as the rulers of the earth, we should rather think of ourselves as beginners, or novices, since on the geologic time scale we really just arrived. I shall argue that positioning ourselves as beginners has a wide array of advantages for our relationship with our environment, and once we’ve liberated ourselves from the dominant hierarchical conception of social relations the attitude of being a beginner has multiple societal advantages too. This requires us to rethink education, reversing traditional accounts of the teacher-student relationship, creating learning communities, and investing not so much in the transmission of knowledge but rather in the practice of nurturing attentional skills. 

19 april 2024: En nu? Vinosofisch Café

Dordrecht heeft iets nieuws: een Vinosofisch Café. Dit wordt georganiseerd door Het Transitieteam in samenwerking met Rood, Wit en Rosé en boekhandel De Bengel.

Het idee is dat een expert of publicist een inleiding verzorgd over een actueel filosofisch onderwerp waarna deelnemers onder het genot van bijzondere wijnen kunnen reflecteren op het thema en met elkaar een dialoog aangaan, in een gemoedelijke informele sfeer. Hiermee willen we gezamenlijk van gedachten wisselen over de manier waarop we denken en handelen over toekomstbestendigheid. Omdat transitie urgent is, om de problematiek te begrijpen, om deze systematisch op te lossen, moeten we erover praten. Met iedereen. Zodat we bewustwording realiseren en een deel van de oplossing worden.

Tijdens de eerste bijeenkomst mag ik iets komen vertellen over mijn onlangs uitgegeven boek En nu? De Mens als beschermde diersoort. Ik zal het vooral hebben over de transformatie van heerser tot debutant, onder het motto dat het tijd is om onwetendheid als intellectuele deugd te omarmen. 

12 april 2024: Over hoop in een turbulente wereld

Op vrijdag 12 april 2024 ga ik met belangstellende bezoekers van Boekhandel Roelants in Nijmegen in gesprek over mijn nieuwe boek En nu? De mens als bedreigde diersoort. Het thema van de avond zal zijn: Hoop in een turbulente wereld.

We stapelen crisis op crisis. De problemen zijn onderhand zo groot dat de constatering voor de hand ligt dat ook de mens een bedreigde diersoort is. De hoogste tijd, dus, om daar nu eindelijk eens iets aan te doen. Maar wat dan? En hoe? Ga filosoferen, zegt Jan Bransen. Want we moeten anders leren denken. En we moeten betere vragen leren stellen. Aan de hand van elf hoognodige mentaliteitsveranderingen nodigt ‘En nu?’ je uit om vooral zelf op onderzoek uit te gaan. Filosofie is immers een gezamenlijke bezigheid. Dus, hup, je stoel uit. Ga iets doen. Ga de straat op. Luister. En spreek. Want woorden zijn daden.