Ik weet niet wat ik van Brexit denken moet. De maat van de Europese Unie en zelfs de maat van het Verenigd Koninkrijk is veel te groot voor mijn bevattingsvermogen.
Maar ik weet wel dat ik mij machteloos en stuurloos zou voelen, als 52% van mij beslist naar buiten wil en tegelijkertijd 48% beslist binnen wil blijven. Ik zou dan het liefst op de drempel blijven talmen. Ik zou mij afvragen of ik genoeg nagedacht zou hebben.
Zou ik de ambivalentie misschien zelf gecreëerd hebben door een oppervlakkig gebrek aan aandacht? Of zou ik de ambivalentie terug blijven vinden, en zich voelen verdiepen en verscherpen, hoe langer ik er over nadenk?
Voor dat laatste geval heb ik – in ieder geval binnen de context van mijn eigen leventje – een uitstekende oplossing die overigens ook de zaak onmiddellijk op scherp zet als ik, onattent genoeg, met het eerste geval te maken heb.
Ik gooi gewoon een muntje. Dat werkt altijd.
Als ik namelijk na het gooien van het muntje nog steeds niet weet of ik nu blij of niet met die uitkomst moet zijn… Tja, dan ben ik dus echt ambivalent. Dan moet ik mij afvragen of ik de keuze nog wat kan uitstellen. Er zijn heel veel scenario’s die zich als keuzemomenten aan ons opdringen zonder dat ze dat hoeven zijn. Denk aan de zolder, die nu eigenlijk echt eens opgeruimd moet worden. Of aan die nieuwe wandelschoenen, die nu eindelijk eens gekocht moeten worden. Of denk aan wat je van Jeroen Pauw vindt, van Patricia Paay, van polyamorie, van het nieuwe uniform van de politie, de nieuwe vriendin van jouw buurman, of het handelsverdrag met Oekraïne. Dat kan morgen toch ook allemaal nog wel? Of overmorgen. Het is vaak prima toeven op de drempel. Keuzemomenten verdwijnen daar even vaak en even snel als sneeuw voor de zon.
Maar als het wel echt een keuzemoment is, en als je werkelijk ambivalent bent, dan is de uitkomst van het muntje gewoon goed genoeg. Dan is er waarschijnlijk sprake van wat Robert Kane motivationele overdeterminatie noemt. Dan getuigen beide keuzes van wat jij oprecht wil en is dit een mooi moment om op je eigen toekomstige identiteit vooruit te grijpen. (Ik schreef er een boekje over.)
Doe maar! Ga naar buiten. Of blijf binnen. Allebei even goed. De tijd zal het leren. En zal het waarmaken!
Maar als je je muntje gegooid hebt en je voelt spijt, omdat het eigenlijk verkeerd om is gevallen… Tja, dan had je klaarblijkelijk nog niet goed genoeg nagedacht. Maar dan is nu in één keer ook duidelijk wat dan wel de juiste keuze is: het andere alternatief.
Dit werkt altijd, en uitstekend, voor wie voldoende zelfvertrouwen heeft. Een les die ik langzaam leerde.
Dat zelfvertrouwen (of vermogen om van jezelf te houden, zoals ik het ook vaak noem) is de echte uitdaging. Ook in de Europese Unie. Ook in het Verenigd Koninkrijk. (Het is niet voor niets dat zij van die prachtige woorden in hun naam hebben; woorden die vandaag wat pijnlijk aandoen.) Want kijk maar eens hoe dat werkt als jij samen met jouw partner een leuk avondje uit wilt. Stel dat de één beslist naar de film wil, en de ander even beslist wil gaan bowlen. Het muntje doet wonderen, net als voor mij alleen, als ik oprecht ambivalent ben. Gooi kop of munt, en de ander schikt zich in zijn of haar lot, omdat belangrijker nog dan die film of dat bowlen die fijne avond samen is. Zo doe je dat gewoon, als je van elkaar houdt en echt ambivalent bent.
Het Verenigd Koninkrijk is ook echt ambivalent. De helft wil Brexit, de helft Bremain. Ze hebben gisteren hun muntje gegooid. Ze gaan. Nu maar hopen dat ze hun naam eer aan zullen blijven kunnen doen.
Ik hoop het oprecht. Ik heb er wel een hard hoofd in. Want was het nodig om dat muntje te gooien? Was het een echt keuzemoment? Ik heb zo mijn twijfels.
Laat mij maar talmen op de drempel. Zo’n Verenigd Koninkrijk gaat mijn bevattingsvermogen verre te buiten. Net als de Europese Unie.