20 november: John Dewey: De mens als pionier

Het Humanistisch Verbond Nijmegen heeft mij gevraagd of ik een lezing over John Dewey wil verzorgen. Dat doe ik graag, hoewel ik eigenlijk nooit lezingen geef over het denken van één enkele filosoof. Maar Dewey is een verhaal apart en een aantal thema’s uit zijn werk liggen mij bijzonder goed, vooral het idee van de mens als pionier. Voor één van de eerste grote en invloedrijke Amerikaanse filosofen is dat een begrijpelijk thema. Het waren eigenlijk allemaal pioniers, toentertijd in Amerika, en het werd voor Dewey een mooi voorbeeld van wat kenmerkend is aan het menselijk bestaan. Mensen zijn verkenners, altijd op nieuwe manieren de eerste in een omgeving die onze nieuwsgierigheid prikkelt en om aandacht, creativiteit, ordening en samenwerking vraagt. De grote thema’s in Deweys denken (het fundamentele belang van opvoeding en onderwijs, het belang van levenslang leren, de schoonheid en de vanzelfsprekendheid van democratie, het pragmatisme, de verwevenheid van kennis en moraal, het humanisme) zijn allemaal te begrijpen in het verlengde van Deweys besef van wat het betekent voor een levend organisme in dit universum om ten diepste een pionier te zijn.