agenda

17 april 2023: Waardevol onderwijs zonder resultaat

Dertien jaar heb ik in Bemmel gewoond. Inmiddels ben ik er al weer bijna zeven jaar weg, maar nu kom ik een keertje terug omdat er bij de Kinkelacademie een filosofisch café wordt georganiseerd waarvoor ze mij als spreker hebben uitgenodigd. Leuk!

Ik zal aansluiten bij het thema van de Maand van de Filosofie: Hoe kan het weerloze en waardevolle zich weren tegen de harde cijfers van verdienste, prestige en succes? Hoe kan het waardevolle weer waardevol worden?

Het oud Griekse woord σχόλη (‘schole’) betekende vrije tijd, door mij vertaald als educatieve ruimte, de tijd en de ruimte die je krijgt als je niet nuttig hoeft te zijn, als het niet om de resultaten gaat, maar om het oefenen. Deze educatieve oefenruimte doen we in het huidige onderwijsbestel echter geweld aan, doordat we enorm instrumenteel zijn gaan nadenken over onderwijs, op alle niveaus. Daardoor gaat het voortdurend om de prestaties, van de leerlingen, van de docenten, van de scholen, van het onderwijs. Terwijl het in de educatieve ruimte juist niet om de resultaten hoort te gaan, maar om het koesteren van het weerloos waardevolle. 

11 april 2023: Studying brains

Een aantal studenten van mij hebben alweer jaren geleden een discussiegroep opgericht, Radboud Theoretical Psychology. In het begin kwam ik er wel eens, maar al een aantal jaren nauwelijks. Maar de groep floreert, en bestaat hoofdzakelijk uit deelnemers die de Research Master van het Behavioural Science Institute volgen of gevolgd hebben.

Ze hebben mij gevraagd om een artikel te komen bespreken dat ik samen met Freek Oude Maatman heb geschreven, expres ambigu getiteld “Studying brains”. Ambigu, omdat het zowel over de activiteit gaat van het bestuderen van hersenen – iets wat hersenwetenschappers doen – als over de eigenschap die kenmerkend is voor hersenen, namelijk dat ze studeren. Dat kunnen ze alleen doordat hersenen dynamisch verbonden zijn met het hele lichaam dat als organisme weer dynamisch verbonden is met de hele omgeving. In het artikel bepleiten we dat de neurowetenschap nog steeds veel te veel last heeft van Cartesiaanse vooronderstellingen en dat een wending naar neuropragmatism daarom hard nodig is.

Het artikel is overigens nog under review, dus nog niet beschikbaar.

6 april 2023: Discipline-doorbrekend denken

Het Nijmeegse Filosofisch café bestaat al geruime tijd en viert op 6 april haar 150e avondje uit denken. Jarenlang zat ik met veel plezier in de redactie en ik ben dan ook blij dat de huidige redactie gevraagd heeft of ik die avond iets wil komen vertellen over publieksfilosofie.

Ik wil graag iets vertellen over de aard van de filosofie die wat mij betreft wezenlijk discipline-doorbrekend is. Voor mij betekent dit dat er eigenlijk geen goede plek voor de filosofie is in het huidige op disciplines gebaseerde universitaire onderwijs. Filosofie, om het zo te zeggen, laat zich niet institutionaliseren. Steeds als dat toch gebeurt, gaat het mis. Filosofie is geen discipline.

31 maart 2023: Warme overdracht i.p.v. diploma

Het 6e landelijke vmbo-mbo congres heeft dit jaar als thema: ‘Minder geklets, meer gedoe!’. Ze organiseren daarom interactieve “niet lullen, maar poetsen” sessies. Eentje daarvan mag ik organiseren en die gaat over werkplekleren en over de kansen die dat biedt om de toetsing in het onderwijs helemaal anders te organiseren. Zó anders dat we uiteindelijk helemaal geen diploma’s meer nodig hoeven hebben.

In het beroepsonderwijs is al lang ontdekt dat het échte klaslokaal – daar waar het meest geleerd wordt – midden in de samenleving staat: in een leerbedrijf. Het leerbedrijf als stageplaats geeft een mooie glans aan het leerproces: het is die plek waar je aan het onderwijs kunt ontsnappen, waar het eindelijk eens echt ergens om gaat, waar je inspanningen ertoe doen. Het fijne aan een stageplaats is ook dat je er toegang toe krijgt zonder diploma. Zullen we daar eens een doorlopende leerlijn van proberen te maken?

22 maart 2023: Bouwen aan een pedagogische basis

In Pakhuis De Zwijger worden onder de titel ‘Met andere ogen’ dialoogavonden georganiseerd. Op 22 maart presenteert de Denktank Schone Lei een praatplaat die zij ontwikkeld hebben om een ander verhaal over het alledaagse opvoeden dominant te maken. Ze zijn vertrokken vanuit een vraag die we te weinig stellen: Als we opvang, onderwijs, jeugdhulp en zorg voor en met 0-23 jarigen opnieuw zouden mogen ontwerpen, hoe zou het er dan uitzien?

Er worden die avond diverse gesprekken gevoerd en de organisatie heeft mij gevraagd of ik als tafelheer bij die gesprekken aan zou willen sluiten. Dat vind ik eervol en doe ik graag, ook al heb ik dan eerder die dag ook al een keynote verzorgd tijdens de Nijmeegse Onderwijsdagen 2023.

Meer voordrachten