5 december 2024: En nu? Over regeren en filosoferen

In de mooie stad Maastricht zorgt het Studium Generale van Maastricht University voor een goed gevuld programma lezingen, debatten en talkshows.

Ze hebben mij uitgenodigd om over mijn nieuwe boek En nu? De mens als bedreigde diersoort te komen praten, en ik heb als insteek gekozen voor een thema dat uiteindelijk bij Erasmus vandaan komt en waarin de beslissende kracht om ons menselijke samenleven goed te organiseren niet gelokaliseerd wordt in de politieke macht van de heersers maar in de levensbeschouwelijke invloed van opvoeding,vorming en onderwijs.

In een tijdperk waarin het aantal autocratische leiders lijkt te groeien is dit een belangrijk, maar ook bescheiden geluid.

29 november 2024: Vraag niet ‘wat werkt?’ maar ‘wie werkt?’

De sectorraad voor Gespecialiseerd Onderwijs organiseert jaarlijks een congres dat ze Gongres noemen. Dit jaar is het thema “Evidence based werken in het GO, wat weten we écht van onze leerlingen?”. De organisatie heeft mij gevraagd voor één van de keynotes, wat best moedig is, omdat ik me geregeld zeer kritisch heb uitgelaten over het belang van evidence voor het organiseren van goed onderwijs. Ik zal dan ook een verwarringsvoordracht houden en de aanwezigen met een andere vraag naar huis sturen dan de bekende vraag naar ‘wat werkt’.

Er is iets ingewikkelds aan de hand met onze zoektocht naar wat er nu
eigenlijk echt werkt voor onze leerlingen, en het erbij roepen van de
wetenschap maakt dat er niet beter op. Want de wetenschap heeft ons
al lang laten inzien dat alles soms ergens voor iemand werkt maar dat
er niets is dat altijd en overal voor iedereen werkt. Vermoedelijk stellen
we de verkeerde vraag, want het gaat er helemaal niet om ‘wát’ er werkt
maar ‘wíe’ er werkt. En vermoedelijk is die ‘wie’ altijd een ‘wij’, een groep,
een collectief, bestaande uit leerlingen, leraren, ouders, zorgverleners,
schoolleiders en andere betrokkenen. De vraag wordt dan: ‘Hoe’ kunnen ‘wij’ een ‘wij’ vormen en wat proberen we dan samen voor elkaar te krijgen?

17 november 2024: Filosofie in de praktijk

Mijn uitspraak “Filosofie is aan het eind van de dag samen gaan flaneren” vonden de Vrienden van de ISVW interessant genoeg om mij uit te nodigen voor hun filosofisch café. Die uitspraak past bij het volgende citaat uit mijn boek En nu? De mens als bedreigde diersoort:

“Het recentere verschijnsel is een metafoor maar misschien niet eens. Het lijkt warempel het ding zelf wel: een filosofisch café – die tientallen lokale gemeenschapshuizen waar je onder het genot van een kopje koffie, of met een pilsje of een wijntje in de hand aan het filosoferen slaat, soms over een specifiek onderwerp, soms met een inleider, maar verder gewoon met elkaar in gesprek, naar elkaar luisteren, aandacht hebben voor jouw eigen en elkaars woorden, aandacht voor hoe die woorden als bindmiddel functioneren, of als splijtstof, hoe die woorden de dingen dichterbij brengen, in een helder licht zetten, of ze juist naar de periferie duwen, ze toedekken, vertroebelen.”

We hebben met elkaar een plannetje bedacht om met elkaar te filosoferen aan de hand van drie rollen die ik in mijn boek analyseer: die van debutant, gastmens en ontmoetingsreiziger. Daarvoor hebben we drie scenario’s bedacht waarin deze rollen van de aanwezigen vragen om een zo open mogelijke houding aan te nemen. Zal dat lukken?

17 november 2024: Denkend uit de crisis

Podium De Vlam in Rhenen organiseert geregeld lezingen. De werkgroep Filosofie heeft mij uitgenodigd om te komen spreken over mijn boek En nu? De mens als bedreigde diersoort. Hoe kan filosofie ons helpen om anders te leren denken, aldus hun verzoek aan mij.

We kúnnen veranderen. Filosoof Jan Bransen steekt ons een hart onder de riem in tijden waarin de ene crisis op de andere lijkt te volgen. We kunnen wel degelijk anders denken en leven en daarmee tot een oplossing van de klimaatcrisis komen. We kunnen ons onderwijs substantieel anders vormgeven zodat we niet langer jongeren opleiden die bezwijken onder de druk die ze voelen, maar creatieve open geesten, die in staat zijn de samenleving bewust vorm te geven. Kom en leer van filosoof Jan Bransen hoe een houding als debutant ons helpt om uit de crisis te komen.

12 november 2024: Denkend uit de crisis

Klimaatburgemeester Lies Visscher-Endeveld organiseert met vrijwilligers in de Achterhoek een vol programma tijdens de nationale klimaatweek. Eén van de activiteiten is een lezing van mij in het gemeentehuis van Oost Gelre te Lichtenvoorde. Ik zal daar praten over mijn boek En nu? De mens als bedreigde diersoort.

We kúnnen veranderen. Filosoof Jan Bransen steekt ons een hart onder de riem in tijden waarin de ene crisis op de andere lijkt te volgen. We kunnen wel degelijk anders denken en leven en daarmee tot een oplossing van de klimaatcrisis komen. We kunnen ons onderwijs substantieel anders vormgeven zodat we niet langer jongeren opleiden die bezwijken onder de druk die ze voelen, maar creatieve open geesten, die in staat zijn de samenleving bewust vorm te geven. Kom en leer van filosoof Jan Bransen hoe een houding als debutant ons helpt om uit de crisis te komen.