Verjaardagsfeestje

Humanitas DMH staat op dit moment op een vervelende manier in de schijnwerpers. Een interim-bestuurder heeft een schandalig bedrag durven declareren voor een maand werk, dat is gelekt naar de pers, wat landelijk voor veel ophef heeft gezorgd, met als triest resultaat dat de organisatie een vernield imago heeft en ieder die daar werkt voorlopig totaal de kluts kwijt is. Ik maak het toevallig van dichtbij mee.

De interim-bestuurder is inmiddels per direct opgestapt, en de Raad van Toezicht die deze mijnheer aangesteld heeft zal ook spoedig terugtreden. Niet dat ze zich schamen, geloof ik, maar omdat de “onjuiste en suggestieve berichtgeving in de pers” ervoor gezorgd heeft dat “het draagvlak voor hen binnen de organisatie weggevallen is.”  Ik vertel het er maar even bij, hoewel iedereen dit weet, maar toch… Ik hoop dat deze blog langer actueel blijft dan de affaire Nicodem.

Wat ik mij afvraag is hoe deze interim-bestuurder zijn verjaardagsfeestjes viert. Zal hij die zelf organiseren? Doet hij zelf de boodschappen, bedenkt hij zelf de hapjes, houdt hij zelf bij dat iedereen te drinken heeft en weet hij dan ook gezelligheid te creëren, mensen met elkaar in contact te brengen en geanimeerde gesprekken te voeren? Ik denk het wel – natuurlijk! – want de managementkwaliteiten die je nodig hebt voor een flink verjaardagsfeest die liegen er niet om. Dus dat zal hem wel lukken, inclusief het georganiseerd wegwerken van de vaat en het vuilnis achteraf. Maar stel je dan eens voor dat hem dat zou moeten kunnen lukken van een inkomen ver onder het minimum, in een klein huis in een krap gebouwde stadse nieuwbouwbuurt, met heel veel vrienden, familie en bekenden die onverwachts maar altijd weer op zijn verjaardag langskomen en die helemaal geen weet hebben van zijn schulden, al weten ze wel dat hij nauwelijks nog inkomen kan hebben omdat hij werkloos is, en weduwnaar, en vier jonge, studerende kinderen heeft. Zal dat hem ook in die omstandigheden lukken?

Wat zijn dat eigenlijk voor competenties die je nodig hebt om een organisatie als Humanitas DMH te reorganiseren en daar 95.000 euro in één maand voor te durven rekenen?

Hij zal beslissingen moeten kunnen nemen. Dat moet je ook als je jarig bent en een feestje geeft. Hij moet bezuinigingen kunnen doorvoeren, bedrijfsprocessen beter stroomlijnen, creatief anticiperen op veranderende geldstromen. Dat moet die weduwnaar ook die al die vrienden over de vloer krijgt op een tijdstip dat hen het beste uitkomt, zeker als hij volgens de officiële cijfers al jaren onder de armoedegrens leeft maar toch hartelijk en gastvrij voor al zijn vrienden is.

Ik geloof eigenlijk niet dat het besturen van een organisatie moeilijker is dan het organiseren van een verjaardagsfeestje. Althans, het succesvol besturen is dat natuurlijk wel, omdat zulk soort organisaties helemaal niet te besturen zijn. Maar dat wat bestuurders doen, de activiteiten die zij daarbij ondernemen en uitvoeren – een beetje vergaderen, schetsjes maken, cijfers bestuderen, knopen doorhakken – dat soort activiteiten doe je ook, en wel met succes, als je een verjaardagsfeestje geeft. Dan heeft het ook zin, vooral omdat de menselijke maat dichtbij blijft en je op de dag zelf daadwerkelijk mensen in de ogen kunt kijken, blij kunt zijn, en hartelijk. Maar als het om grote organisaties gaat, dan lijkt besturen toch vooral op een klein kind dat achterin de auto vastgezet is in een kinderzitje en dat zich verbeeldt dat het bontgekleurde kinderstuur dat hij in handen heeft op magische wijze echt functioneert.

Ik geloof helemaal niets van de rituele kunstjes van bestuurders en raden van toezicht. Ze gaan met veel te veel geld om. Ze hanteren buitengewoon dubieuze theorieën over een werkelijkheid die ze totaal niet doorzien. En ze maken overal slachtoffers omdat ze met een enkele streep door de rekening het leven van heel veel mensen beslissend kunnen veranderen.

Zou deze interim-bestuurder zich hebben kunnen voorstellen dat zijn declaratie het middelpunt van zo’n enorme maatschappelijke verontwaardiging zou worden? Zou de Raad van Toezicht hebben kunnen inzien dat het gebruikelijke uurloon van een “bekwame en zeer ervaren interimmer” in de gehandicaptenzorg door de goegemeente als totaal ongepast ervaren zou worden?

Ik ben bang van niet. Het tekent dit soort lieden. En ik vrees ook dat zij hun verjaardagsfeestjes zelf niet organiseren, dat zij hun echtgenotes daarvoor miskennen, en de dag nadien gedwee de vuiniszak buitenzetten, niet eens verbaasd dat het hele huis al weer op orde is.

En terwijl ik dit schrijf hoor ik Leonard Cohen die in een vrolijke up-beat melodie een duistere werkelijkheid acceptabel maakt:

Everybody knows that the dice are loaded
Everybody rolls with their fingers crossed
Everybody knows that the war is over
Everybody knows the good guys lost
Everybody knows the fight was fixed
The poor stay poor, the rich get rich
That’s how it goes
Everybody knows